“Zəhmət olmasa, məni xilas edin!”

Türkiyədə fevralın 6-da baş verən zəlzələdən 174 saat sonra Kahramanmaraşdakı yaşayış binasının dağıntıları altından ana və iki övladı sağ çıxarılıb.

Türkiyə mətbuatına görə dağıntılar altında hələ 155 min nəfər qalıb. 

Bəs insanlar dağıntılar altında nə qədər müddət sağ qala bilər?

BBC-nin məlumatına görə, BMT adətən təbii fəlakətdən beş-yeddi gün sonra heç kim sağ tapılmazsa, axtarış-xilasetmə əməliyyatlarını dayandırmağa qərar verir. Ancaq bu müddətdən sonra da insanların sağ-salamat xilas edildiyi məlumdur. 

2013-cü ilin mayında Banqladeşdə bir qadın fabrik binasının uçmasından 17 gün sonra xarabalıqlar altından çıxarılıb. İşçilər onun "zəhmət olmasa, məni xilas edin!" çağırışlarını eşidiblər və onun dəqiq yerini tapmaq üçün video-audio avadanlıqlardan istifadə ediblər.

2010-cu ilin yanvarında Haitidə baş verən zəlzələdən sonra bir nəfər mağazanın dağıntıları altında 12 gün yaşayıb. Bundan başqa, zəlzələdən 27 gün sonra xarabalıqlar altından bir kişi sağ tapılıb.

Sağ qalmaq üçün hansı amillər vacibdir?

Mütəxəssislər deyirlər ki, sağ qalmağın açarı su və havaya çıxış da daxil olmaqla, bir neçə amildir.

İlkin hadisədən sağ çıxanların bəziləri əzilmə sindromundan əziyyət çəkir və bu da onların hərəkət etməsinə mane olur.

Qapalı məkanda olmaq həm də temperaturun yüksəlməsi və karbon qazının artması deməkdir ki, bu da çox yüksək səviyyələrə çatarsa, boğulma ilə nəticələnə bilər.

Bəzi axtarış qrupları sağ qalanlara dair dəlil tapmaq üçün CO2 və digər texnologiyaların yüksələn səviyyələrini izləməyə çalışır.

Potensial sağ qalanlar zərər görməyiblərsə, kifayət qədər havaya və kiçik də olsa yerə sahibdirlərsə, yaşamağın növbəti açarı suya çıxışdır.

İnsanların su olmadan nə qədər yaşaya biləcəyini söyləmək çətindir. Bəzi hesablamalara görə, orta göstərici üç gündən yeddi günə qədər dəyişir.

Çox şey qapalı olduğunuz bölgənin temperaturundan asılıdır. Bu, tərləmə ilə nə qədər maye itirəcəyinizi təyin edir. Həmçinin fərdin fitness səviyyəsi də bu situasiyada müəyyən rol oynayır.

Haitidəki xarabalıqlarda demək olar ki, dörd həftə sağ qaldığını deyən Evans Monsinyak sonradan kanalizasiya suyu içməyə başladığını söyləyib.

Xilasedicilər deyirlər ki, sağ qalmaq çox vaxt “mütləq qətiyyət”dən irəli gəlir.

“Bu, iradədir” – “Rapid” xeyriyyə təşkilatının sədri və qurucusu Qrem Peyn BBC-yə deyib. 

“Bəzi insanlar tələyə düşdüklərini və bunun bir tale olduğunu qəbul edirlər. Digərləri isə irəliləməyə davam edirlər”.