İnformasiya texnologiyaları sahəsində tanınmış ekspert Osman Gündüz bu sahədə Azərbaycanda həyata keçirilən layihələrlə bağlı yazı yazıb.

Osman Gündüz bildirib ki, son dövrlərdə ölkənin İT sektoru əvvəlki illərlə müqayisədə xeyli genişlənib. İKT sektorunda xidmət və ticarət sferaları, eyni zamanda İT istehsal sahəsində irəliləyişlər var. Ciddi uğur qazanan İT layihələri var.

Bununla belə hədsiz böyük vəsaitlərin qarşılığında uğursuzları da olub.

Ekspert bildirib ki, son günlər yerli milli sosial şəbəkənin yaradılmasının vacibliyini bildirənlər ona bir daha uğursuz layihələri xatırlatmış olub.

Son 25 ildə ölkədə İT-nin inkişaf tarixi gözümün qarşısında olduğundan ən uğursuz layihələrin də bir neçəsini yada salıram:

1. SCADA.

Ölkə üzrə bütün enerji sektorunu avtomatik rejimdə dispetçer məntəqələrindən idarə etməyə imkan verən informasiya sistemi, 58 milyon dollar. 2011-də “Azərenerji”yə təhvil verilib. 2018-ci ildə baş verən enerji qəzasında sistem işləməyib. Hazırda yeni sistem üzərində iş aparılır

2. Yumroo.az - milli sosial şəbəkə layihəsi.

Rabitə və İT Nazirliyi dəstəkləyirdi, 2 – 3 mln. manat ayrıldığı bildirilirdi. 2009-cu ildə start verilmişdi. 2010-da iflas oldu. İndi yeni milli sosial şəbəkə üçün yeni təşəbbüslər edilir.

3. KÜR Kompüter zavodu.

Təsisçiləri RİTN, “Teleradio” istehsal birliyi və “Sinam” şirkəti olub. 2008-ci ildə qurulub. İstehsal etdiyi kompüterlər keyfiyyətsiz olduğundan hazırda məktəblərdə və bəzi dövlət qurumlarında anbarlardadır.

2015-də iflas oldu. Hazırda onun bazasında Htech Invest şirkəti qururlub və Acer markası altında avadanlıqlar istehsal olunur.

4. “Elektron məktəb və təhsilin elektron idarəedilməsi” sistemi.

Təhsil Nazirliyinin sifarişi ilə ULTRA şirkəti Rumıniyadan almışdı, 20 milyon manat ayrıldığı bildirilirdi. 2007-ci illərdə start verilib.

Proqram təminatının ilkin kodları alınmadığından, update mümkün olmadığından hazıda yeni sistem üzərində işlər aparılır.

5. Nəqliyyatın İntellektual İdarətmə Sistemi.

100 milyon manat 2011-ci ildə Nəqliyyat Nazirliyi Cənubi Koreya şirkətinə hazırlatmışdı. Qarşıya qoyulan vəzifələrin heç birisini reallaşdıra bilmədi və qısa müddətdə iflas oldu.

Hazırda cavabdeh qurum olaraq BNA bu istiqamətdə hansı işlərin görüləcəyini bildirməyib.

6. Siyahının sonunu yaxşıları ilə bitirmək istərdim.

Elə İT layihələr də olub ki, ilkin versiyası uğursuz olsa da sonradan həm yerli, həm də beynəlxalq resursları cəlb etməklə, yenidən ciddi resurslar və əmək sərf etməklə onları dirçəltmək və uğurlu etmək olub. Məsələn, MİDA, eGov və s.