Uzun müddət nisbi sakitlikdən sonra aprel ayı rəsmi Bakının ötən ilin ortalarından dondurulmuş xarici siyasi problemlərini canlandırdı.

Maraqlıdır ki, bütün xarici siyasət mərkəzlərindən neqativ mesajlar, demək olar ki, eyni vaxtda gəlir, bu da prezident Əliyevin yazın əvvəllərinə vəd etdiyi islahatların keçirilməsi üçün götürdüyü fasilənin çox uzun olduğu barədə nəticə çıxarmaq üçün əsas ola bilər.

İlk şimşək Avropada çaxdı, oradan Avropa Şurasının divarları arasında və onun hüdudlarından kənarda avtoritar rejimin müdafiəsinin təşkilinə görə Azərbaycan hökumətindən rüşvət alması ifşa olunan italiyalı siyasətçi Luka Volontenin işi üzrə məhkəmə prosesinin başlaması və uzun müddətdir Əliyev administrasiyasının anti-demokratik siyasətinə göz yummaqda ittiham olunan AŞ Parlament Assambleyasının prezidenti Pedro Aqramuntun vəzifədən kənarlaşdırılması haqqında xəbər gəldi.

Eyni zamanda, Ağ Ev Konqres  Azərbaycana maliyyə yardımın dayandırılması ilə bağlı müraciət edib.  USAID tərəfindən ayrılan 7 mln. dollar ölçüsündə rəmzi məbləğ olsa da, kənd təsərrüfatı sektorunun, demokratiyanın inkişafı, islahat iki paytaxtın qarşılıqlı fəaliyyətini nümayiş etdirirdi. Və nəhayət, ruslar rəsmi Bakı ilə dialoq tonunu sərtləşdiriblər, bu, Azərbaycan tərəvəzləri üçün sərhədin bağlanmasında, Azərbaycanın hakimiyyətyönlü KİV-nin rəsmi tənqidində, Qarabağ nizamlanması məsələsində aksentlərin sərtləşdirilməsində özünü göstərib.

Bütün xarici siyasi vektorların sabitliyinin eyni zamanda pozulması Azərbaycana qarşı növbəti Şərq-Qərb gərginlik qövsünün formalaşmasına dəlalət edə bilər. Və ehtimal olunan belə siyasətin əsas impulsları ən çox öz narazılığını ən üstüörtülü şəkildə büruzə verən Vaşinqtondan gəlir. Amma superdövlətin statusunu nəzərə alsaq, demək olar ki, yardımın dayandırılması və söz azadlığı sahəsində vəziyyətin tənqidi şəklində cüzi dalğalanmalar Azərbaycanda maraqlı olan bütün qüvvələrin, vəsaitlərin və maraqların cəlb edildiyi bir sunami doğurmağa kifayət edir.

Prezident Əliyev uzunmüddətli məsləhətləşmələrdən sonra bir il əvvəl islahatlar həyata keçirməyə razılaşıb və qısa müddətdə onları başlamağı vəd edib, amma dəfələrlə təxirə salıb, sonuncu dəfə oktyabrda islahatlara bu yazda başlayacağını anons edib. Amma başlamayıb. Etdiyi tək şey həyat yoldaşını birinci vitse-prezident təyin etmək, bununla da naməlum daxili siyasi məqsədləri və vəzifələri olan paralel hökumət komandası formalaşdırmaq üçün şərait yaratmaq olub. Bu komanda 90-cı illərdən yaranmış dövlət sisteminin xələfi kimi qiymətləndirilir.

Azərbaycanda rejimə münasibətdə xarici maraqların birləşməsi Əliyev administrasiyası üçün yaxşı heç nə vəd etmir, amma xarici siyasət mərkəzləri kimi, böhran sindromunun əhatə etdiyi ölkənin hansı istiqamətdə irəlilədiyini aydın izah edə bilməyən prezidentin davranış xəttindən çaş-baş qalmış cəmiyyət üçün yaxşı şeylər vəd edir.

Hələlik görünür ki, Əliyevə görə islahatlar oliqarxların aqrar müəssisələrinin, texniki parklarının, “mall”arının yaradılması, cəmiyyətin azadlığının, internet, ifadə azadlığının daha da məhdudlaşdırılması, vətəndaş fəallarına və hətta onların ailələrinə qarşı repressiyaların həyata keçirilməsidir.

Bu vəziyyətdə Azərbaycan Administrasiyasının vədlərindən və öhdəliklərindən yayınma xətti və artan təzyiq xətti hələlik eyni səviyyədə gedir, ziddiyyətlər artır, bu da onların ortaq məxrəcə doğru irəliləməsinə, yəni rejim üçün arzuolunmaz nəticələrə məhkumdur. Açıq qarşıdurmadan yalnız ABŞ və onun müttəfiqlərinin irəli sürdüyü təkliflər əsasında konsensus əldə ediləcəyi təqdirdə qaçmaq olar. ABŞ-ın qarşıdurmaya hazır olması və Rusiyanın öz maraqlarına əsaslanan dəstəyi Əliyevə onlardan öz rejiminin maraqları xeyrinə yararlanmaq üçün kiçik manevr şansı qoyur.