İqtisadçı-ekspert Rövşən Ağayev

Mərkəzi Bankın 2017-ci ilin pul siyasətinin istiqamətləri ilə bağlı bəyanatında verilən mesajlarda manatın gələcək taleyinə münasibətdə hökumətin davranışları aşkar yazılıb.

Bank qeyd edir ki, üzən məzənnə rejiminə tam keçid istiqamətində addımlar davam etdiriləcək.

Azərbaycan iqtisadiyyatının problemlərini, mövcud sturkturunu, həmçinin tədiyyə balansının bütün mövqeləri üzrə valyutaya tələb və təklifin real miqyasını qiymətləndirmək imkanında olan bütün təhlilçilər bilir ki, bu gün hökumətin iştirakı olmadan milli iqtisadiyyat valyutaya real tələbin ən yaxşı halda 50%-ni ödəmək imkanındadır.

Belə vəziyyətdə tam sərbəst üzən məzənnəyə keçid mümkün deyil.

Bunu Mərkəzi Bankdan yaxşı bilən ikinci bir təsisat və ya şəxs də yoxdu. Sadəcə Bank demək istəyir ki, yenə də neft bahalanmayacaqsa, bazarın ehtiyaclarına uyğun valyuta təklifi ilə tələbin qarşısına çıxmaq mümkün olmayacaqsa, milli valyutanın yenə də ucuzlaşacaq və biz bunun adını "tam üzən məzənnəyə keçid istiqamətində islahatların davam etdirilməsi" qoyacağıq.

MB bəyanatında vəziyyətin yaxşı olmayacağına aşkar eyhamlar var. Məsələn, qeyd edir: "Neftin dünya qiymətinin əhəmiyyətli yüksəlməyəcəyi təqdirdə cari hesabda kapitalın və maliyyənin hərəkəti hesabının kəsirini örtə biləcək qədər profisitin yaranması ehtimalı hələ ki, aşağıdır". MB-nin dediyi bu stiuasiyanın mənası odur ki, gələn il də ödəmə balansında kəsirin olacağı realdır.

Bəyantda verilən daha bir mesaj: "Dövlət sektorunun xarici borc ödənişləri ilə bağlı irihəcmli valyuta öhdəlikləri və strateji enerji layihələrinin maliyyələşdirilməsi kapital və maliyyə hesabına təsir edəcək. Qeyd olunan amillərin təsiri altında tədiyə balansında gözlənilən irihəcmli kəsirin idarə edilməsi makroiqtisadi sabitliyə təsir edəcək". Bunun açılışı odur ki, hökumətə xarici borcların qaytarılması və xaricdəki layihələrə (TANAP, TAP və s.) kifayət qədər böyük valyuta lazım olacaq və bu daxili valyuta bazarında vəziyyəti daha da qəlizləşdirəcək.

MB qeyd edir ki, xarici valyutada bir sıra öhdəliklərin məqsədyönlü tənzimlənməsi üçün taktiki tədbirlərə əl atılacaq və bu addımlar manatın məzənnəsinə olan təzyiqləri əhəmiyyətli neytrallaşdırmağa imkan verəcək. Bunun açılışı isə odur ki, hökumət Neft Fondundan dövlət büdcəsinə transfertlər etmədən birbaşa hökumətin xarici öhdəlikləri üçün xarici aktivlərdən yararlana bilər. Bunu hansı mexanizmlərlə edəcəklər, onu da zamanında görmək mümkün olacaq. İl boyu xarici borclanmanın sürətlə artırılması da yəqin ki, həmin taktiki addımlar sırasındadır.

MB-nin qeydlərindən belə aydın olur ki, valyuta bazarında iştirak etməyə hazırlaşmır, amma bir istisna ilə- məzənnənin kəskin dəyişkənliyini məhdudlaşdırmağa ehtiyac olarsa, bazara müdaxilə edə bilər.

Amma aydın olmur ki, "məzənnənin kəskin dəyişkənliyi" dedikdə hansı hədd nəzərdə tutulur. MB üçün məzənnənin 5, 15 yoxsa 50% dəyişməsi "kəskindir"?

Bu sənəddə aydın görünür ki, 2017-ci ildə iqtisadi proseslər sadə vətəndaş üçün nə qədər dumanlı görünürsə, ölkədə makroiqtisadi stisusiyanı proqnozlaşdırmağa və tənzimləməyə məsul olan əsas təsisatlardan biri kimi MB üçün də əhəmiyyətli dərəcədə qeyri-müəyyəndir.

Yazı müəllifin şəxsi mövqeyini əks etdirir. Müəllifin mövqeyi Abzas.net-in mövqeyi ilə üst-üstə düşməyə bilər.